MPPL

„ Chodzi mi o to, aby język giętki,
powiedział wszystko, co pomyśli głowa…”
Juliusz Słowacki

W całokształcie rozwoju dziecka dużą rolę odgrywa mowa, która stanowi podstawę kształtowania się i rozwoju osobowości. Dzięki umiejętności mówienia dziecko jest w stanie wyrazić swoje uczucia i spostrzeżenia. Jeśli proces rozwoju mowy przebiega prawidłowo, harmonijny jest również proces rozwoju myślenia. Kształtowanie mowy ma też związek
z rozwojem społecznym, ponieważ we współczesnym życiu, to w jaki sposób mówimy ma ogromna rolę. Wszelkie, nawet niezbyt rażące wady wymowy mogą wpłynąć na los dzisiejszych ludzi i zamknąć im drogę do wykonywania atrakcyjnych zawodów, takich jak np. aktor, dziennikarz radiowy i telewizyjny. Każdy człowiek powinien swoje myśli przekazywać zrozumiale i przekonywująco, a co za tym idzie nie seplenić i nie jąkać się.

O opóźnionym rozwoju mowy mówimy wtedy, gdy widzimy, iż dziecko rozwija się prawidłowo, rozumie i wykonuje nasze polecenia, a nie mówi. Ma ubogie słownictwo, głównie czynne. Do najczęstszych przyczyn opóźnienia rozwoju mowy zaliczamy : zaniedbanie środowiskowe, wady wrodzone, uszkodzenia okołoporodowe, defekty aparatu mowy oraz zaniedbania słuchu. Proste opóźnienia rozwoju mowy może być spowodowane opóźnieniem dojrzewania włókien nerwowych, co powoduje wolniejsze tempo przeprowadzanych bodźców do mięśni biorących udział w mówieniu. U dzieci dotkniętych takimi zaburzeniami impulsy te bywają zbyt słabe lub późno docierają do ośrodków mózgowych biorących udział w ich przekazywaniu i przekształcaniu, co prowadzi do trudności w wypowiadaniu określonych głosek i potrzebę pomocy.

W toku wieloletnich obserwacji i diagnoz u dzieci w naszej placówce możemy stwierdzić, ze wiele z nich boryka się z różnymi problemami związanymi z mową. Niektóre
z nich mają charakter izolowany, a inne sprzężony z innymi deficytami i zaburzeniami rozwoju. W toku badań przesiewowych stwierdzono dyslalie jednorakie, wielorakie, przypadki opóźnionego rozwoju mowy, jąkanie wczesnodziecięce, rozwojową niepłynność mowy, słabe wykształcenie funkcji przedsionkowych, wady zgryzu, zaburzenia oddychania, zaburzenia słuchu i wiele innych. W związku z takim stanem rzeczy dużo dzieci wymaga wsparcia w tym zakresie, a rodzice często nie zdają sobie sprawy z konieczności pomocy dziecku i nie poświęcają mu wystarczająco dużo czasu, są mało zaangażowani w proces pracy nad jego mową. Dlatego postanowiliśmy, że podejmiemy działania zmierzające do zmiany tej sytuacji i wprowadzimy w naszej placówce Miejski Program Profilaktyki Logopedycznej opracowany na bazie ogólnych założeń dotyczących profilaktyki logopedycznej.

Profilaktyka logopedyczna to układ zabiegów niedopuszczających do zaburzeń rozwoju mowy. Między logopedą a rodzicami istnieje dodatkowe ogniwo – odpowiednio przygotowany i wykwalifikowany nauczyciel, który w programie odgrywa kluczową rolę. Wdrożenie takiego programu umożliwia pełną diagnozę dziecka oraz lepszą organizację pracy z dziećmi i rodzicami. Funkcjonowanie programu w przedszkolu pozwoli na wczesne wykrywanie i korygowanie opóźnień i deficytów mowy, umożliwi łatwiejszy dostęp
do specjalistów, a co za tym idzie łatwiejszy start szkolny.

Niniejszy program wdrożony został w Przedszkolu nr 16 we Wrocławiu
od 01.09.2015 r. Koordynatorami naszych działań zostały panie : Magdalena Paszkiewicz oraz Justyna Solecka – Głodek z Wrocławskiego Centrum Doskonalenia Nauczycieli.

IDEA I KONCEPCJA PROGRAMU

Cel strategiczny :

Wprowadzenie systemowych rozwiązań w zakresie profilaktyki logopedycznej w placówce oraz środowisku lokalnym w celu przygotowania dziecka do podjęcia obowiązku szkolnego, osiągnięcia przez nie sukcesu na miarę swoich możliwości rozwojowych.

Cele główne programu :

• Wspomaganie i stymulowanie rozwoju mowy dziecka.
• Wczesne wykrywanie nieprawidłowości rozwoju mowy.
• Osiągnięcie przez dziecko umiejętności swobodnego komunikowania się z rówieśnikami i osobami dorosłymi.
• Kształtowanie funkcji przedjęzykowych.
• Rozwijanie sprawności artykulatorów.
• Kształtowanie funkcji oddechowych, fonacyjnych i emisyjnych.
• Przeprowadzenie badań audiologicznych, ortodontycznych oraz stała współpraca ze specjalistami – psychologiem, pedagogiem, logopedą, w razie potrzeb z innymi specjalistami.
• Włączenie rodziców do Miejskiego Programu Profilaktyki Logopedycznej.
• Promowanie placówki, współpraca z innymi placówkami należącymi do Miejskiego Programu Profilaktyki Logopedycznej.
• Korelowanie idei profilaktyki logopedycznej z treściami prozdrowotnymi w placówce.

Cele szczegółowe programu :

• Nabywanie umiejętności rozumienia i różnicowania znaczenia pojęć dotyczących między innymi : przedmiotów ( miś,  lalka); czynności ( bieganie); części ciała ( nos, oko ); stosunków przestrzennych ( za, przed ); porównań ( szybko, wolno ); stanów emocjonalnych
  ( wesoły, smutny ) ; klasyfikowania przedmiotów ( małe, duże ).
• Posługiwanie się wszystkimi częściami mowy.
• Kształtowanie umiejętności wypowiadania się na określony temat, budowanie prostych, spójnych wypowiedzi.
• Umiejętne odwoływanie się do własnych doświadczeń przy tworzeniu wypowiedzi słownych.
• Poszerzanie słownictwa czynnego i biernego.
• Budowanie prostych i złożonych zdań o poprawnej konstrukcji gramatycznej.
• Kształtowanie umiejętności dostrzegania następstw czasowych i zależności przyczynowo – skutkowych.
• Koordynacja percepcji słuchowej i aktywności werbalnej.
• Rozwijanie umiejętności klasyfikowania, uogólniania i wnioskowania.
• Kształtowanie i wzbogacanie słownictwa dziecka.
• Naśladowanie i rozpoznawanie dźwięków z najbliższego otoczenia.
• Rozwijanie słuchu, wskazywanie źródła danego odgłosu, łączenie obrazu z dźwiękiem.
• Posługiwanie się wyrazami dźwiękonaśladowczymi.
• Wyróżnianie wyrazów w zdaniu.
• Rozwijanie słuchu fonematycznego poprzez różnicowanie głosek o podobnym brzmieniu ( Tomek, domek ).
• Doskonalenie analizy i syntezy głosowej wyrazów, rozpoznawanie sylab w wyrazie, składanie wyrazów z sylab, rozpoznawanie głosek w wyrazie, składanie wyrazu z głosek o tej samej pisowni, wyodrębnianie głosek w nagłosie, śródgłosie, wygłosie.
• Rozwijanie sprawności warg poprzez nabywanie umiejętności wykonania dzióbka, parskania, cmokania, nadymania policzków.
• Rozwijanie sprawności języka poprzez wysuwanie, chowanie, unoszenie do nosa, kierowania na brodę, kląskanie, oblizywanie warg, naprzemienne dotykanie czubkiem języka górnych zębów i górnych dziąseł.
• Kształtowanie sprawności artykulatorów warg, języka, żuchwy, podniebienia miękkiego, twardego, policzków.
• Wdrażanie narządów artykulacyjnych do wyraźnej pracy podczas mówienia.
• Usprawnienie mięśni warg, środka, czubka i tyłu języka, mięśni pierścienia zwierającego gardło, pionizacja języka i kinestezja.
• Doskonalenie płynności mowy poprzez naukę krótkich tekstów.
• Różnicowanie w mowie natężenia głosu.
• Rozwijanie umiejętności prawidłowego oddychania, ekonomicznego zużywania powietrza w czasie mówienia, recytacji i śpiewania.
• Utrwalenie prawidłowego toru oddechowego.
• Koordynacja ćwiczeń oddechowo – ruchowych.
• Rozwijanie umiejętności prawidłowego połykania, gryzienia i żucia.
• Ćwiczenia emisji głosu.
• Kształtowanie motoryki dużej i małej.
• Rozwijanie koordynacji słowno – wzrokowo – słuchowo – ruchowej oraz orientacji w przestrzeni.
• Rozwijanie twórczej ekspresji ruchowej, teatralnej, muzycznej i plastycznej.
• Wyrabianie u dzieci poczucia rytmu i tempa.

Cele operacyjne – oczekiwane efekty :

Dziecko :

• Nabywa umiejętność rozumienia i różnicowania pojęć między innymi : przedmiotów, czynności, części ciała, stosunków przestrzennych, porównań, stanów emocjonalnych, klasyfikowania przedmiotów.
• Posługuje się wszystkimi częściami mowy.
• Wypowiada się na określony temat, buduje proste, spójne wypowiedzi.
• Odwołuje się do własnych doświadczeń przy tworzeniu wypowiedzi słownych.
• Buduje proste i złożone zdania o poprawnej konstrukcji gramatycznej.
• Ma bogaty słownik czynny i bierny.
• Dostrzega następstwa czasowe, zależności przyczynowo – skutkowe.
• Klasyfikuje, uogólnia, wyciąga wnioski.
• Naśladuje i rozpoznaje dźwięki z najbliższego otoczenia.
• Rozwija swój słuch, wskazuje źródło danego odgłosu, łączy obraz z dźwiękiem.
• Posługuje się wyrazami dźwiękonaśladowczymi.
• Wyróżnia wyrazy w zdaniu.
• Różnicuje głoski o podobnym brzmieniu.
• Doskonali analizę i syntezę wyrazów, rozpoznaje sylaby w wyrazie, składa wyrazy z sylab, rozpoznaje głoski w wyrazie, składa wyrazy z głosek o tej samej pisowni, wyodrębnia głoski w nagłosie, śródgłosie i wygłosie.
• Rozwija sprawność warg poprzez wykonywanie dzióbka, parskania, cmokania, nadymania policzków.
• Rozwija sprawność języka poprzez wysuwanie, chowanie, unoszenie do nosa, kierowania na brodę, kląskania, oblizywania warg, naprzemiennego dotykania czubkiem języka górnych zębów i górnych dziąseł.
• Rozwija sprawność artykulatorów warg, języka, żuchwy, podniebienia miękkiego, twardego, policzków.
• Wyraźnie wypowiada wyrazy i zdania.
• Usprawnia mięśnie warg, środka, czubka i tyłu języka, mięśni pierścienia zwierającego gardło.
• Pionizuje język, potrafi ułożyć język w odpowiedniej pozycji.
• Płynnie mówi recytując krótkie wiersze.
• Różnicuje natężenie głosu.
• Prawidłowo oddycha w czasie mówienia, śpiewania.
• Łączy ćwiczenie oddechowe z ruchem.
• Prawidłowo połyka, gryzie, żuje.
• Prawidłowo wykonuje ruchy rozwijające motorykę dużą i małą.
• Doskonali percepcję ruchową, wzrokową, słuchową i orientację w przestrzeni.
• Potrafi wyrazić swoje emocje poprzez ekspresję ruchową, teatralną, muzyczną, plastyczną.
• Ma poczucie rytmu i tempa.

Dnia 24 października 2018r. Przedszkole nr 16 otrzymało „Akredytację placówki w obszarze prowadzenia profilaktyki logopedycznej Nr 16/2018”.

W ramach realizacji programu, nauczyciele poszczególnych grup, codziennie prowadzą z dziećmi ćwiczenia logopedyczne o poranku ( ok.15 minut).  Do pracy z dziećmi wykorzystują zgromadzone w  kącikach logopedycznych, pudełka logopedyczne zawierające kilka różnorodnych akcesoriów dedykowanych dla każdego dziecka, pomoce własnego pomysłu oraz pomoce przygotowane przez logopedę. Również zajęcia programowe urozmaicane są atrakcyjnymi ćwiczeniami logopedycznymi, dostosowanymi do aktualnej tematyki.

W ramach udziału w tym programie logopeda i nauczyciele pracujący w naszym przedszkolu mają możliwość uczestniczenia i prowadzenia w tzw. zajęciach otwartych, organizowanych przez placówki należące do programu. W trakcie zajęć nauczyciele dzielą się swoim doświadczeniem oraz ciekawymi oryginalnymi pomysłami. Każde zajęcia są szczegółowo omówione przez zespół logopedów i koordynatorów MPPL.